We wtorek wieczorem potężna eksplozja wstrząsnęła Bejrutem. Wybuch nastąpił o godzinie 18:07 czasu lokalnego przy porcie Bejrutu, w pobliżu wielu bardzo zaludnionych obszarów i miejsc turystycznych. Szacuje się, że wybuch spowodował śmierć co najmniej 100 osób a co najmniej 4 000 odniosło obrażenia. Wielu osób nadal jest uwięzionych pod gruzami. Według informacji podanych do mediów przez władze libańskie, wybuch został spowodowany przez azotan amonu, który w ilości 2 750 ton był przechowywany w porcie od 6 lat.
Komentarz ICCSS:
Azotan amonu(inaczej saletra amonowa) jest bezwonną, krystaliczną substancją powszechnie stosowaną jako nawóz. W Europie obecnie jest zakaz produkcji i handlu czystą saletrą (100% azotan amonu). Do celów rolniczych do saletry dodaje się chemicznie obojętnego tlenku wapnia, co powoduje rozcieńczenie saletry i niweluje niebezpieczeństwo wybuchu.
W tej chwili trudno jednoznacznie stwierdzić, co doprowadziło do wybuchu w Libanie.
Według dostępnych informacji, saletra była skonfiskowana 6 lat temu, i była przechowywana w porcie. Samozapłon saletry jest mało prawdomówny ze względu na warunki które muszą być spełnione, ale nie wykluczony. Saletra jest potencjalnie wybuchowa, ale musi być silny inicjator który powoduje wstępną falę uderzeniową, która z kolei spowoduje wybuch saletry. Anders Breivik dokonał zamachu w Oslo używając czystej saletry, podczas zamachu w Oklahomie saletra byłą wymieszana z olejem napędowym z użyciem trotylu katalizatora.
Przechowywanie przez 6 lat saletry mogło zwiększyć jej niestabilność. Zwiększyło prawdopodobieństwo wybuchu jako działania zamierzonego lub wypadku.
Na ujęciach udostępnionych przez media, widać, że przed wybuchem w porcie miał miejsce lokalny pożar i unosiły się kłęby białego gęstego dymu, dopiero po chwili widoczne stają się iskrzenie, które w wyniku wybuchu zamienia się brunatno-pomarańczową chmurę dymu. Można domniemywać, że to właśnie ten wybuch spowodował powstanie fali uderzeniowej, którą na nagraniu wyraźnie widać jak rozrastającą się białą kulę – to ona prawdopodobnie stała się katalizatorem wybuchu saletry amonowej. Na chwilę obecną jest zbyt mało danych, by ustalić wiarygodnie łańcuch zdarzeń który doprowadził do wybuchu, i wnioskować czy do tego doszło przez przypadek czy to wynik celowych działań.
Sama saletra nie stanowi zagrożenia toksycznego, natomiast trzeba wziąć pod uwagę, że wybuch nastąpił w porcie, gdzie mogły być składowane inne chemikalia, które w wyniku fali uderzeniowej mogły zostać rozniesione i skazić teren. Wybuch nastąpił w środowisku o nieznanym składzie, w związku z czym trudno mieć pewność co do skażenia chemicznego.
Z pewnością można stwierdzić rażące zaniedbanie bezpieczeństwa chemicznego, dopuszczając przechowywanie saletry przez 6 lat, bez prawdopodobnego zapewnienia właściwych warunków składowania.
W opinii amb. Krzysztofa Patureja, prezes Międzynarodowego Centrum Bezpieczeństwa Chemicznego (ICCSS), porty morskie i lotniska są szczególnie narażone na zagrożenia przypadkowym lub intencjonalnym wybuchem lub kradzieżą składowych lub transportowanych chemikaliów lub nośników energii. Szybko rosnący transport chemikaliów drogą morską i lotniczą nie idzie w parze z rozwojem właściwej infrastruktury. Brakuje również stosownych przepisów i zasad bezpieczeństwa chemicznego. Władze w portach mają często niewielką wiedzę nt. zagrożeń, jakie jest związane ze składowaniem chemikaliów i nośników energii. Wiele z nich, w tym aceton, były wykorzystywane w celach terrorystycznych lub mają ogromną moc niszczenia, jak saletra amonowa. Konieczne jest wdrażanie zasad i praktyk bezpieczeństwa chemicznego w transporcie, składowaniu i użyciu toksycznych substancji. Inaczej będziemy coraz częściej świadkami wypadków lub katastrof chemicznych. ICCSS jest pionierem w redukcji zagrożeń chemicznych i rozwoju i wdrażania zarządzania bezpieczeństwem chemicznym i biologicznym na wszystkich etapach działalności chemicznej, jako ważnych czynników bezpieczeństwa lokalnego, narodowego i międzynarodowego.
Foto: WikipediaCreative CommonsAttribution-Share Alike 4.0 International